POŁUDNIK 17-00-00 NA POLANIE POPOWICKIEJ WE WROCŁAWIU

Nie wszyscy mieszkańcy Wrocławia wiedzą o geograficznej ciekawostce związanej z osiedlem Popowice. Po wschodniej stronie Popowic przebiega dokładnie południk 17-00-00, od parkingu (róg Jeleniej) przy torach kolejowych przez Polanę Popowicką do lewego brzegu Odry (budynek przy moście, ul. Popowicka 1, nad Odrą).

Południk 17-00-00 przecina Wrocław od Toru Wyścigów Konnych na Partynicach, przez Polmozbyt na Karkonoskiej, Carrefour na Hallera, bunkier na Grabiszyńskiej, TGG na Legnickiej, Polanę Popowicką, Most Milenijny i stację Wrocław Osobowice aż do lotniska w Szymanowie na odcinku 16,5 km. Został on przeze mnie wyznaczony w 2012 roku metodą GPS na przecięciu z ważniejszymi ulicami w mieście.

Południki łączące bieguny: północny i południowy oraz równoleżniki (w tym najdłuższy, czyli równik) tworzą siatkę geograficzną służącą do określenia położenia konkretnego miejsca na kuli ziemskiej. Najważniejszy jest południk 0-00-00 dzielący Ziemię na półkulę wschodnią i zachodnią. Aktualnie południk zerowy przechodzi przez Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich w Londynie.

Jednak nie zawsze tak było. Do października 1884 roku południk zerowy przechodził przez latarnię morską La Orchilla na najbardziej na zachód w Europie wysuniętej wyspie El Hierro w archipelagu Wysp Kanaryjskich. Paryż leżał wtedy na południku 20-00-00, a Wrocław na 34-39-50. Międzynarodowa Konferencja w Waszyngtonie w 1884 roku ustaliła, że południk zerowy będzie od tej pory przebiegał przez Greenwich w Londynie, a cała kartografia będzie oparta na takim układzie współrzędnych geograficznych. W związku z rozwojem techniki, w szczególności techniki satelitarnej w USA, opracowano dokładniejszą siatkę geograficzną opartą na pomiarach satelitarnych, nazwaną WGS 84. Wykorzystuje się ją teraz do pomiarów GPS.

Najciekawsze są te południki i równoleżniki, które mają wartości całkowite, jak ten „nasz”: 17-00-00. Spośród innych można wymienić : 0-00-00 w Londynie, 15-00-00 w Goerlitz w Niemczech , 18-00-00 w Bydgoszczy lub równik (równoleżnik 0-00-00) w Quito w Ekwadorze. W wielu miejscowościach na świecie postawione są markery lub pomniki będące wielkimi atrakcjami turystycznymi; są to często także dzieła sztuki. Na „naszym” południku leżą w Europie następujące miejscowości: Narwik (Norwegia), Słupsk, Poznań, Paczków (Polska), Bratysława (Słowacja), Banja Luka (Chorwacja), Bari (Włochy), a w Afryce Windhoek (Namibia).

Często słyszymy, że południk 17o przebiega przez Wieżę Matematyczną Uniwersytetu Wrocławskiego, a to nie jest prawdą, bo tam jest długość geograficzna 17o2′05″ czyli około 2430 m na wschód od 17o. Na naszej szerokości geograficznej (51 stopni) jedna sekunda długości geograficznej to odległość 19,7 m.

Dzięki mojemu pomysłowi w 2004 roku przy budowie Mostu Milenijnego firma Skanska postawiła na 17. południku granitowe słupy i drogowskaz z odległościami do kilku miast: Rzym, Londyn, Warszawa, Sydney, Kapsztadt oraz do Bieguna Północnego. Posadziliśmy także na linii południka dęby: Rafał (Dutkiewicz), Henryk (Gulbinowicz), Zygmunt (Andrejas, dyrektor firmy Skanska), Mirosław (Zamaro, nadzór budowy Mostu Milenijnego). A więc już od 15 lat ta idea jest mi bliska.

Warto i we Wrocławiu trwale zaznaczyć położenie południka 17-00-00 na Polanie Popowickiej. Ten projekt został zgłoszony do Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego 2019 pod numerem 237. Marker południka 17o byłby kolejną atrakcją turystyczną oraz okazją do plenerowej lekcji geografii dla wrocławskich uczniów. Na Popowicach przy ul. Rysiej mamy też inną ciekawostkę. Jest nią środek Wrocławia oznaczony figurą krasnala o imieniu Popowicjusz.

Zapraszam więc gorąco do głosowania na mój projekt ponadosiedlowy nr 237. Głosowanie przez internet w dniach od 20 września do 7 października 2019 roku. Mogą głosować wszyscy bez względu na wiek:

https://www.wroclaw.pl/budzet-obywatelski-wroclaw/glosowanie-wbo-2019

 

Władysław Kluczewski, geodeta,
od 1973 roku mieszkaniec Popowic